Οδυσσέας Ελύτης
Ο Οδυσσέας Ελύτης (Οδυσσέας Αλεπουδέλης) ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, μέλος της λογοτεχνικής γενιάς του ’30. Γεννήθηκε στις 2 Νοεμβρίου το 1911 και πέθανε στις 18 Μαρτίου 1996. Βραβεύτηκε το 1960 με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης και το 1979 με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, ο δεύτερος και τελευταίος μέχρι σήμερα Έλληνας που τιμήθηκε με βραβείο Νόμπελ. Γνωστότερα ποιητικά του έργα είναι τα Άξιον Εστί, ο Ήλιος ο πρώτος και οι Προσανατολισμοί. Διαμόρφωσε ένα προσωπικό ποιητικό ιδίωμα και θεωρείται ένας από τους ανανεωτές της ελληνικής ποίησης. Πολλά ποιήματά του μελοποιήθηκαν, ενώ συλλογές του έχουν μεταφραστεί μέχρι σήμερα σε πολλές ξένες γλώσσες. Το έργο του περιλαμβάνει ακόμα μεταφράσεις ποιητικών και θεατρικών έργων.
Υπήρξε μέλος της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Έργων Τέχνης και της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Κριτικής, αντιπρόσωπος στις Rencontres Internationales της Γενεύης και Incontro Romano della Cultura της Ρώμης. Ήταν το τελευταίο από τα έξι παιδιά του Παναγιώτη Αλεπουδέλη και της Μαρίας Βρανά. Ο πατέρας του καταγόταν από τον συνοικισμό Καλαμιάρη της Παναγιούδας Λέσβου και είχε εγκατασταθεί στην πόλη του Ηρακλείου από το 1895, όταν σε συνεργασία με τον αδελφό του ίδρυσε ένα εργοστάσιο σαπωνοποιίας και πυρηνελαιουργίας. Το παλαιότερο όνομα της οικογένειας Αλεπουδέλη ήταν Λεμονός, και αργότερα μετασχηματίστηκε σε Αλεπός. Η μητέρα του καταγόταν από τον Παππάδο της Λέσβου.
Μίλτος Κουντουράς
Ο Μίλτος Κουντουράς γεννήθηκε στο Σκόπελο της Λέσβου στις 28 Φεβρουαρίου το 1889 και πέθανε στις 13 Απριλίου το 1940 και ήταν Έλληνας παιδαγωγός, εισηγητής των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων στα ελληνικά σχολεία την περίοδο 1929-1932. Την αγάπη του για τα γράμματα τη χρωστά στον πατέρα του Γεώργιο Κουντουρά, ο οποίος ασχολήθηκε πολύ με τη μόρφωση των παιδιών του. Από το 1905 γίνεται συνδρομητής του περιοδικού «Διάπλασις των Παίδων» του Γρηγορίου Ξενόπουλου, όπου και στέλνει έργα του με το ψευδώνυμο «η ψυχή της Λέσβου».
Φοιτητής στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών δημοσιεύει στο προοδευτικό περιοδικό της εποχής “Νουμάς” με το ψευδώνυμο «Μίλτος Λέσβης». Ταυτόχρονα είναι ιδρυτικό μέλος του σωματείου Φοιτητική Συντροφιά και μέλος του Εκπαιδευτικού Ομίλου. Σκοπός και των δύο σωματείων είναι η προώθηση του δημοτικισμού και η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση.
Από το 1915 μέχρι το 1923 εργάζεται ως εκπαιδευτικός. Το έργο του διακόπτεται από συχνές στρατεύσεις λόγω της πολιτικής ρευστότητας της εποχής εκείνης. Το 1922 τον βρίσκει στρατιώτη στο Μικρασιατικό Μέτωπο.
Το 1923 δημοσιεύει στη λεσβιακή εφημερίδα Καμπάνα του Στρατή Μυριβήλη το άρθρο (σε συνέχειες) «Κλείστε τα σχολειά». Τονίζει πόσο αφύσικη είναι η ζωή των παιδιών στο σχολείο και πόσο αυτό τα αποξενώνει από τη ζωή. Την ίδια χρονιά παίρνει μέρος σε διαγωνισμό του Υπουργείου Παιδείας και με κρατική υποτροφία φεύγει για μεταπτυχιακές σπουδές στη Γερμανία. Σπουδάζει Παιδαγωγική-Διδακτική και Ψυχολογία.
Επιστρέφει στην Ελλάδα στα τέλη του 1926 και από τις 13/12/1926 διορίζεται διευθυντής στο Διδασκαλείο Θηλέων Θεσσαλονίκης (ΔΘΘ), που το διηύθυνε μέχρι το 1930. Η τριετία 1927-1930 αναφέρεται ως Ιερή τριετία για τα ελληνικά γράμματα. Εφαρμόζει πρωτοποριακές μεθόδους διδασκαλίας που προωθούσαν την κριτική σκέψη και την αυτενέργεια των μαθητριών στην εργασία, χειρωνακτική και πνευματική. Δεν άργησαν κι εδώ, μετά τα Αθεϊκά και τα Μαρασλειακά να ξεσπάσουν τα «σκάνδαλα» του Διδασκαλείου Θηλέων το 1928. Οι κατηγορίες εναντίον του Μίλτου Κουντουρά όμοιες με τις προηγούμενες. Αφορούν: «την θρησκευτικήν και εθνικήν μόρφωσιν των μαθητριών του Διδασκαλείου τούτου», την περιφρόνηση προς την παράδοση, την αχαλίνωτη ελευθερία προς τις μαθήτριες, τις ομιλίες «περί ήβης, φυσικών ορμών». Βγαίνει απαλλακτικό πόρισμα και συνεχίζει να εργάζεται στο ΔΘΘ μέχρι το 1930, οπότε και διορίζεται σύμβουλος στο Εκπαιδευτικό Γνωμοδοτικό Συμβούλιο. Το 1931 δημοσιεύει στην εφημερίδα Μακεδονία της Θεσσαλονίκης άρθρο με τον τίτλο «η Διαμαρτυρία ενός ανθρώπου, η αγανάκτηση ενός παιδαγωγού». Για το άρθρο αυτό καλείται σε απολογία και τιμωρείται με «ποινή επιπλήξεως» από τον υπουργό Παιδείας Γ. Παπανδρέου. Το 1933 απολύεται από το Εκπαιδευτικό Γνωμοδοτικό Συμβούλιο. Το 1936 εκδίδει το περιοδικό Παιδεία. Την ίδια χρονιά παντρεύεται την Ολυμπία Δημούλα και αποκτά ένα γιο, το Λίνο. Πεθαίνει το 1940 στο νοσοκομείο Ευαγγελισμός μετά από εγχείρηση στο στομάχι.
Στρατής Αξιώτης
Ο Στρατής Αξιώτης ήταν Λέσβιος ζωγράφος, ο οποίος γεννήθηκε στον Σκόπελο της Λέσβου το 1907 και απεβίωσε στις 2 Δεκεμβρίου το 1994 στη Γέρα Λέσβου. Ασχολήθηκε από την παιδική του ηλικία με τη ζωγραφική και η οικογένειά του υπήρξε υποστηρικτική στην αγάπη του για το σχέδιο (σύμφωνα με τα όσα αναφέρει ο γιος του). Διατηρούσε το προσωπικό του μικρό ατελιέ από το 1925 στον Σκόπελο και στη συνέχεια ήρθε σε επαφή με το ζωγράφο Στρατή Γαβαλά (1887-1965), τον οποίο βοήθησε σε αρκετές αγιογραφίες των εκκλησιών του νησιού. Μαθήτευσε επίσης δίπλα στον Σπύρο Παπαλουκά, την περίοδο που ο τελευταίος διέμενε στη Μυτιλήνη, διατηρώντας ταυτόχρονα το ατελιέ του μέχρι το 1928. Το 1929 πήγε στην Αθήνα με έξοδα της Κοινότητάς του και τη βοήθεια της οικογένειάς του για να φοιτήσει στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών (1929-1935) με δασκάλους, τον Σπυρίδων Βικάτο, τον Ουμβέρτο Αργυρό και στην χαρακτική τον Γιάννη Κεφαλληνό, όπου επηρεάζουν θερμά το στυλ και την τεχνική του. Δίδαξε σε Τεχνικά Γυμνάσια και Σχολές καθώς και στην Ακαδημία Μυτιλήνης.
Αναφορικά με το έργο του, η θεματογραφία του περιλαμβάνει θαλασσογραφίες, απόψεις λιμανιών και τοπία. Το έργο του αναπτύσσεται στο μεταίχμιο του ρεαλισμού και του ιμπρεσιονισμού, επηρεασμένος από τη Σχολή του Μονάχου. Χαρακτηρίζεται εξπρεσιονιστής και ανήκει στην ομάδα των «Ελεύθερων καλλιτεχνών». Έχει παρουσιάσει έργα του σε ατομικές εκθέσεις και σε Πανελλήνιες (1939, 1952, 1957, 1963, 1967, 1971, 1973, 1975). Σε ομαδικές στην Ελλάδα και το εξωτερικό, στο Κόζιτσε της Τσεχοσλοβακίας το 1936, στη Λειψία το 1940 και στη Στοκχόλμη το 1947. Ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος των Πειραιωτών καλλιτεχνών, μέλος της ομάδας “Ελεύθεροι Καλλιτέχνες”. Δίδαξε στην Παιδαγωγική Ακαδημία Μυτιλήνης. Έργα του (λάδι σε καμβά) βρίσκονται στις πινακοθήκες του Δήμου Πειραιώς, στην Εθνική και Δημοτική Πινακοθήκη Αθηναίων σε μεγάλες ιδιωτικές συλλογές, στην Π.Δ. Αθηναίων, Πειραιά, Μυτιλήνης, στο Δημοτικό Μουσείο Μονάχου, στη Τράπεζα Ελλάδος στο Υπουργείο Πολιτισμού και σε πληθώρα σπιτιών φιλοτέχνων.